Vedat Türkali  (1919-2016)

   Senarist, şair ve yazar. 1919 yılında Samsun'da doğdu. Asıl adı Abdülkadir Pirhasan'dır. İlk ve ortaokul öğrenimini Samsun’da tamamladı. 1942'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Bölümünü bitirdi. Maltepe ve Kuleli Askeri Liseleri'nde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951'de siyasi eylemleri sebebiyle tutuklanarak 9 yıl ceza aldı ve öğretmenlik görevi sona erdi.

   7 yıl cezaevinden yattıktan sonra koşullu olarak serbest kalan Türkali çalışma alanı olarak sinemayı seçti. Senaryo ve oyun yazarlığı, film yönetmenliği ve yayımcılık yaptı, tiyatro ile uğraştı. Rıfat Ilgaz'la birlikte Gar Yayınları'nı kurdu. 1960'ta “Dolandırıcılar Şahı” ile ilk senaryo denemesini yaptı. Sonrasında “Otobüs Yolcuları”,  “Üç Tekerlekli Bisiklet”, “Karanlıkta Uyuyanlar” gibi önemli filmlerin senaryolarını yazdı. 1965'te senaryosunu yazdığı “Sokakta Kan Vardı” ile yönetmenliği de denedi.

   Vedat Türkali, sanat dünyasında asıl olarak romancılığı ile ün yaptı. Yazar olarak geniş bir okur kitlesi tarafından  tanınması ilk romanı  “Bir Gün Tek Başına” ile oldu. Bu romanından sonra “Mavi Karanlık”, “Yeşilçam Dedikleri Türkiye” ve “Tek Kişilik Ölüm” romanlarını da yazdı. 2016 Yılında Yalova’da vefat etti.

Ödülleri: “Karanlıkta Uyananlar” (1965) filmi ile Antalya Film Şenliği-En İyi Senaryo Ödülü, “Kara Çarşaflı Gelin” (1977) filmi ile Antalya Film Şenliği-En İyi Senaryo Ödülü, “Bedrana” (1974) filmi ile Carlovy Vary Film Şenliği-Cidalc ve İşçi Sendikaları Özel Ödülü, “Dallar Yeşil Olmalı” oyunu ile 1971 TRT Sanat Ödülleri Yarışmasında Başarı Ödülü, “Bir Gün Tek Başına” romanı ile 1974 Milliyet Yayınları Roman Yarışmasında Birincilik ve 1976 Orhan Kemal Roman Armağanı Ödülü,  2009 Sinema Yazarları Derneği Onur Ödülü, 2016 Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü

Eserleri:
Roman: “Bir Gün Tek Başına” (1975), “Mavi Karanlık” (1983), “Yeşilçam Dedikleri Türkiye” (1986), “Tek Kişilik Ölüm” (1990), “Güven” (2 cilt, 1999), “Kayıp Romanlar” (2004), "Yalancı Tanıklar Kahvesi" (2009), "Bitti Bitti Bitmedi" (2014)
Oyun: “141. Basamak” (1971), “Bu Ölü Kalkacak” (1976), “Dallar Yeşil Olmalı” (1985)
Senaryo: “Dolandırıcılar Şahı” (1960), “Üç Tekerlekli Bisiklet” (1965-1984), “Otobüs Yolcuları” (1965-1984), “Şehirdeki Yabancı” (1965), “Karanlıkta Uyananlar” (1965), “Bedrana” (1974), “Güneşli Bataklık” (1977), “Kara Çarşaflı Gelin” (1977), “Kızgın  Delikanlı ve Erkek Ali”, “Üç Film Birden (Kara Çarşaflı Gelin, Güneşli Bataklık, Analık Davası” (1979), “Eski Filmler” (1983)
Şiir: “Eski Şiirler Yeni Türküler” (1979)
Anı-Deneme: “Bu Gemi Nereye” (1985), “Savunmalar” (1989), “Yanıtlar” (1992), “Ölmedikçe” (1999), “Komünist” (2001), “Tüm Yazıları Konuşmaları” (2001)