Ferhan Şensoy (1951- )
Yazar, tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. 1951 yılında Çarşamba ilçesinde doğdu. 1957 yılında, ilkokula Samsun’daki Gazi Osman Paşa İlkokulu’nda başladı. 1961 yılında girdiği Galatasaray Lisesi’nde bir süre öğrenim gördü fakat liseyi 1970 yılında Çarşamba’da bitirdi.
İlk öykü ve şiirleri 1969 yılında Yeni Ufuklar ve Soyut dergilerinde yayımlandı. Yazdığı skeçler de 1970 yılında Devekuşu Kabare'de oynanmaya başladı. 1971 yılında Grup Oyuncuları çatısında ilk profesyonel oyunculuk deneyimini yaşayan Şensoy, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’ndeki öğrenimini yarım bırakarak Fransa’ya gitti. 1972-1975 yılları arasında Fransa ve Kanada'da tiyatro eğitimine ve çalışmalarına devam etti. 1975 yılında Montreal'de “Ce Fou De Gogol” adlı oyunuyla “En İyi Yabancı Yazar” ödülünü aldı ve aynı yıl Türkiye’ye döndü.
Türkiye'ye döndükten sonra Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu ve Türk Yazarları Tiyatrosu gibi topluluklarda çalıştı. “Dur Konuşma Sus Söyleme” (1976), “Bizim Sınıf” (1977), “İdi Amin-Avantadan Lavanta” (1978), gibi oyunları Devekuşu Kabare, Ali Poyrazoğlu, Tuncay Özinel tiyatrolarında sahnelendi.
Şensoy bu dönemde televizyonlardaki skeçleriyle de geniş bir izleyici kitlesine ulaştı. 1978-79 yılları arasında Ayfer Feray Topluluğu ile turnelere çıktıktan sonra 1980 yılında Ortaoyuncular adıyla kendi tiyatrosunu kurdu. 1980 yılının mart ayında ilk kez perdelerini açan ve o yılın sonunda küçük sahneye geçen topluluğuyla, genellikle kendi yazdığı oyunları sahneledi ve oynadı. Ayrıca Nöbetçi Tiyatro adlı bir gençlik grubu kurarak, yeni tiyatro sanatçılarının yetiştirilmesine katkıda bulundu. Şensoy daha sonra Tarihi Ses Operetini onararak Ses 1885 adıyla yeniden gösterilere açtı ve Ortaoyuncular Küçük Sahne’den Ses 1885’e taşındı.
Günümüze kadar yazmış olduğu 50’yi aşkın oyunu sahnelerde sergilenen Ferhan Şensoy, yazdığı ve sahnelediği oyunlarda daha çok dil inceliklerine dayanan mizah öğelerini kullanarak güncel konulara eleştiriler getirmiştir. Geleneksel Türk Tiyatrosundan epik tiyatroya kadar çeşitli üsluplardan izler taşıyan çalışmalarıyla Türk tiyatrosunda kendine özgü bir yer edinmiştir.
Türk tiyatrosunun güldürü geleneğinin ustalık nişanesi sayılan Kel Hasan Efendi’nin kavuğunun sahiplerinden biri de Ferhan Şensoy olmuştur. Münir Özkul 1968 yılında İsmail Dümbüllü’den aldığı kavuğu, 1989 yılında Ferhan Şensoy’a devretmiştir.
Ödülleri:“1975 Montreal-En İyi Yabancı Yazar Ödülü” (Ce Fou De Gogol oyunu ile), “1980 Avni Dilligil-Jüri Özel Ödülü” (Şahları Da Vururlar oyunu ile), “1981 Tiyatro 81-En İyi Erkek Oyuncu Ödülü” (Eski Moda Komedya oyunu ile), “1987 Nokta Dergisi Doruktakiler Ödülü”(Varsayalım İsmail dizisi ile), “1988 Ulvi Uraz Ödülü” (İstanbul'u Satıyorum oyunu ile), “1988 Sanat Kurumu Ödülü” (İstanbul'u Satıyorum oyunu ile), “1989 Avni Dilligil Ödülü” (İstanbul'u Satıyorum oyunu ile), “1989 İsmail Dümbüllü Ödülü”, “1989 Nasrettin Hoca Mizah Ödülü”, “1989 Kültür Bakanlığı Jüri Özel Ödülü, “1990 Nokta Dergisi Doruktakiler Ödülü”, “1990 Altan Erbulak Ödülü”, “1991 Nokta Dergisi Doruktakiler Ödülü” (Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı kitabı ile), “1993 Avni Dilligil-En Özgün Oyun Ödülü” (Şu Gogol Delisi oyunu ile), “1993 Altın Objektif Ödülü”, “1994 İsmail Dümbüllü Ödülü”, “1995 Kültür Bakanlığı-En İyi Topluluk Ödülü”, “1997 En Başarılı İletişimciler Ödülü-En İyi Deneme Yazarı Ödülü”, “2000 Avni Dilligil-En İyi Yönetmen Ödülü” (Fişne Pahçesu oyunu ile), “2001 Avni Dilligil-En İyi Yazar Ödülü” (Sahibinden Satılık Birinci El Ortaoyunu oyunu ile), “2001 Unima Geleneksel Türk Tiyatrosu’na Hizmet Ödülü”, “2002 Sanat Kurumu-En İyi Oyun Yazarı Ödülü”, “2002 Afife Jale-Muhsin Ertuğrul Ödülü”,“2004 Türsak Onur Ödülü” (Pardon filmi ile), “2004 Nokta Dergisi Doruktakiler Ödülü”, “2005 Deneme Sahnesi-En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”, “2005 Nasrettin Hoca Altın Eşek Gülmece Ödülü”, “2006 Mizah Üretenler Derneği-En İyi Senaryo Ödülü”(Pardon filmi ile), “2007 Altın Sayfa Son Beş Yılın En İyi Mizah Kitabı”(Elveda SSK kitabı ile), “2009 İsmet Küntay Ödülleri-En İyi Yapım, En İyi Yönetmen, En İyi Erkek Oyuncu Ödülleri” (2019-Bilimsiz, Kurgusal Güldürü oyunu ile), “2009 İTÜ En İyileri Seçiyor-En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Tiyatro Oyunu Ödülleri” (2019-Bilimsiz, Kurgusal Güldürü, oyunu ile), “Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği Süreklı Başarı Ödülü”, “2010 Yıldız Teknik Üniversitesi Yılın Yıldızları-En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”(Fername oyunu ile), “2011 Kartal Belediyesi Ustalara Saygı Ödülü”, “2011 Terakki Vakfı Onur Ödülü”, “2011 Karadeniz Vakfı-Tiyatro En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”, “2012 İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri-En İyi Yapım Ödülü (Nasri Hoca ve Muhalif Eşeği oyunu ile), “Birleşik Hukukçular Klübü Tiyatro Onur Ödülü”, Troya Kültür Sanat Ödülleri-Tiyatro Ödülü”, “Yeni Tiyatro Dergisi Emek Ödülü”, “Türkan Saylan Tiyatro Onur Ödülü”, “İsmet Küntay En İyi Oyun Yazarı Ödülü” (Masal Müfettişi oyunu ile), “2015 Beşiktaş Belediyesi Tiyatro Emek Ödülü”, “2015 Uluslararası Ankara Komedi Festivali Kahkahanın Kralı Ödülü”, “2015 Uluslararası Lions Birliği Yılın Tiyatro Hizmet Ödülü”, “2015 Galatasaraylılar Derneği Büyük Ödülü”, “2015 Bergama 9. Tiyatro Buluşması Onur Ödülü”, “2015 Rotary Meslek Hizmetleri Ödülü”,“2016 Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Ödülleri-Onur Ödülü”, “21. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri Onur Ödülü”, “İstanbul Toplumsal Gelişim Derneği 2016 Yılının En İyileri/Yaşam Boyu Sanat Ödülü”, “İTÜ Yaşam Boyu Onur Ödülü”
Oyunları: Oyuncu/Yönetmen:“Güm Güm Güm” (1971),“Haneler” (1973), “Ce Fou De Gogol” (1974), “Harem Qoi Rit” (1974),“Dur Konuşma Sus Söyleme” (1976), “İdi Amin-Avantadan Lavanta” (1978), “Bizim Sınıf” (1978-1981), “Hayrola Karyola” (1979-1984), “Kuklacı” (1979), “Kukla” (1979), “Dedikodu Şov” (1979), “Şahları da Vururlar” (1980-….), “Aşkın Gözüne Gözlük” (1980),“Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı” (1981-…), “Eski Moda Komedya” (Aleksiev Arbuzov, 1981), “En Büyük Romülüs Başka Büyük Yok” (Dürrenmatt’ın Büyük Romülüs oyunundan,1982), “Kiralık Oyun” (1982), “Anna'nın 7 Günahı” (1983-1984), “Fırıncı Şükrü, Deli Vahap, Nuri ve Ötekiler” (1983), “Afitap'ın Kocası İstanbul” (1982), “Hayrola Karyola” (1984), “Eşek Arıları” (Aristofanes’den uyarlama 1985), “Çehov’lardan Bir Demet” (1985), İçinden Tramvay Geçen Şarkı (1986), “Muzır Müzikal”(1987), “Ferhangi Şeyler” (1987-...), “İstanbul'u Satıyorum” (1988-1990), “Keşanlı Ali Destanı” (Haldun Taner, 1988), “Don Juan ile Madonna” (Anca Visdey, 1988), “Soyut Padişah” (1989), “Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı” (1990-1991), “Yorgun Matador” (1990-1991), “Aşkımızın Gemisi Fındık Kabuğu” (1991), “Güle Güle Godot” (1992-1993), “Köhne Bizans Operası” (1992), “Şu Gogol Delisi” (1993), “Parasız Yaşamak Pahalı” (1993), “Seyircili Seyir Defteri” (1994), “Kırkambar-Gece Tiyatrosu” (1994), “Haneler” (1994), “Üç Kurşunluk Opera” (1995), “Felek Bir Gün Salakken” (1995), “Aptallara Güzel Gelen Televizyon Dizileri” (Anca Visdei, 1996), “Haldun Taner Kabare” (1997), “Çok Tuhaf Soruşturma” (1998), “Parasız Yaşamak Pahalı” (1999), “Şu An Mutfaktayım” (1999), “Dolu Düşün Boş Konuş” (Steven Berkoff, 1998), “Fişne Pahçesu” (2000), “Sahibinden Satılık 1. El Ortaoyunu” (2001), “Kökü Bitti Zıkkım Zulada” (2001), “Kahraman Osman” (2002), “Biri Bizi Dikizliyor” (2002), “Beni Ben mi Delirttim?” (2003), “Uzun Donlu Kişot” (2004), “Kiralık Oyun” (2005), “Aşkımızın Son Durağı” (2006), “Fername” (2007), “Boşgezen ve Kalfası” (2008), “2019-Bilimsiz, Kurgusal Güldürü” (2009) “Ruhundan Tramvay Geçen Adam” (2010), “İşsizler Cennete Gider” (2010-...), “Aynasızlara Karşı Aynalı Şarkı” (2011), “Nasri Hoca ve Muhalif Eşeği” (2012-...), “Masal Müfettişi” (2013-...), “Nereye de Gidiyor Lan Bu Gemi? (2017)
Oynadığı Filmler:“Kızını Dövmeyen Dizini Döver” (1977), “Köşe Dönücü” (1984), “Parasız Yaşamak Pahalı” (1986), “Bir Bilen” (1986), “Büyük Yalnızlık” (1989), “Şans Kapıyı Kırınca” (2004), “Pardon” (2004), “Aktör Eskisi” (2004), “Son Ders: Aşk ve Üniversite” (2008), “Muhalif Başkan” (2012)
Oynadığı Diziler:“Caniko” (1976), “Bizim Sınıf” (1978), "Evdekiler” (1978), “Giyim Kuşam Dünyası” (1978), “Sizin Dersane” (1979), “Köşe Dönücü” (1984), “Şey Bey” (1986), “Varsayalım İsmail” (1987-1991), “Boşgezen ve Kalfası” (1995), “İşler Güçler” (2013)
Kitapları:
Oyun: “Şahları da Vururlar”(1981), “Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı” (1991), “İngilizce Bilmeden Hepinizi I Love You” (1992), “Güle Güle Godot” (1993),“Oteller” (1996), “Falınızda Rönesans Var” (1998), “FerhAntoloji” (2003),“Eşeğin Fikri” (2005), “Seçme Sapan Şeyler” (2010)
Roman:“Kazancı Yokuşu” (1977), “Kalemimin Sapını Gülle Donattım” (2001), “Elveda SSK” (2005),“Karagöz ile Boşverin Beni” (2008), “Başkaldıran KurşuNkalem” (2012)
Şiir:“Gündeste” (1986)
Öykü:“Afitap'ın Kocası İstanbul” (1982), “Ayna Merdiven” (1996), “Düşbükü” (1998), “Rum Memet” (2002)
Deneme-Anı-Günlük: “Denememeler” (1993), “Hacı Komünist” (2005), “Kedittin Direniş” (2015),“Gecedeste” (2019), “Dündeste” (2020)