Yörede yapılan derlemeler sonucunda tespit edilip kayıt altına alınan atasözlerinden örnekler: 

Abdal düğünden çocuk oyundan usanmaz. 
(Ladik, Vezirköprü)

Acele işe şeytan karışır. 
(Alaçam, Ayvacık, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik)

Acemi marangozun talaşı tahtasından çok olur. 
(Havza)

Acı sirke kabını ekşitir. 
(Asarcık, Salıpazarı)

Aç at yol almaz aç it av almaz. 
(Vezirköprü)

Aç bırakma hırsız çok söyleme arsız edersin. 
(Ladik)

Adama dayanma ölür ağaca dayanma kurur. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Havza, İlkadım, 19 Mayıs, Terme)

Ağacı kurt insanı dert bitirir.
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, Salıpazarı, Tekkeköy)

Akacak kan damarda durmaz. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Havza)

Akıllı düşünene kadar deli oğlunu evermiş. 
(Alaçam, Ayvacık, Bafra, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs)

Akşamın hayrından sabahın şeri iyidir. 
(Alaçam, Ayvacık, Bafra, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs)

Allah bir kapıyı kapatırsa ötekini açar. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Canik, Havza, İlkadım, Tekkeköy)

Allah süsücü hayvana boynuz vermez.
(Asarcık)

Altının kıymetini sarraf bilir. 
(Alaçam, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs)

Arap öpmeyle dudak kararmaz. 
(Atakum)

Asıl azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onun da aslı ayrandır. 
(Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik)

Aslan varken kediye ciğer düşmez. 
(Terme)

Aslan yer tilki bakar. 
(Vezirköprü)

At kişnemeyince tay gelmez. 
(Alaçam)

Ateşin kahrı kış gelince çekilir. 
(Çarşamba)

Avare durmaktan bedava çalışmak iyidir. 
(Asarcık)

Ayağa değmedik taş başa gelmedik iş olmaz. 
(Asarcık, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs, Terme)

Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar. 
Alaçam, Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Tekkeköy)

Bal demekle ağız tatlanmaz. 
(Alaçam, Asarcık, Bafra, Canik, Havza, Ladik, 19 Mayıs, Tekkeköy, Vezirköprü)

Bakmakla usta olunsa köpekler kasap olurdu. 
(Vezirköprü)

Bıçak sapını kesmez. 
(Asarcık, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Bir bulutla kış olmaz bir çiçekle yaz gelmez. 
(Alaçam, Ayvacık, Bafra, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Bir dirhem et, bin ayıp örter. 
(Alaçam, Ayvacık, Bafra, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Tekkeköy, Terme)

Bülbülün çektiği dili belasıdır. 
Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Büyük lokma ye büyük söz söyleme. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Canı yanınca tay anasını geçer. 
(Salıpazarı, Terme)

Çivi çıkar ama yeri kalır. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Tekkeköy)

Çocukla itin hatırı kalmaz. 
(Asarcık, Salıpazarı)

Duvarı nem insanı gam yıkar. 
(Asarcık, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, Ladik, 19 Mayıs, Terme)

Elmayı görmeden taş atma. 
(Salıpazarı)

Eşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah’a ısmarla. 
(Alaçam, Atakum,  Bafra, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Güvenme varlığa düşersin darlığa. 
(Vezirköprü)

Herkes kaşık yapar ama sapını ortaya getiremez. 
(Vezirköprü)

İp inceldiği yerden kopar. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Tekkeköy)          

İşten artmaz, dişten artar. 
(Alaçam, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Tekkeköy)         

Kılıç kınını kesmez. 
(Atakum, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Kimse yoğurdum ekşi demez. 
(Alaçam, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs, Vezirköprü)

Kork korkmazdan utan utanmazdan. 
(Asarcık, Salıpazarı)

Köpeğe dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak hayırlıdır.
(Asarcık, Ayvacık, Havza, İlkadım,19 Mayıs)

Kul sıkışmayınca Hızır yetişmez.
(Alaçam, Atakum, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs)    

Mum dibine ışık vermez. 
(Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Ladik, 19 Mayıs, Salıpazarı, Vezirköprü)

Mühür kimde ise Süleyman odur. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs)

Olacakla öleceğe çare yoktur. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs, Salıpazarı, Tekkeköy, Vezirköprü)

Öfke baldan tatlıdır. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs, Terme)     

Ölmüş eşek kurttan korkmaz. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs,Salıpazarı Tekkeköy)             

Öpülecek el ısırılmaz. 
(Vezirköprü)

Papaz her gün pilav yemez. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik, 19 Mayıs)   

Pire itte bit yiğitte bulunur. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Salıpazarı, Tekkeköy)             

Rüzgar eken fırtına biçer. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik,19 Mayıs, Salıpazarı, Terme)    

Sabır acıdır meyvesi tatlıdır. 
(Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik, 19 Mayıs)   

Sakınılan göze çöp batar. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, 19 Mayıs) 

Sayılı gün tez geçer. 
(Alaçam, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Terme)

Sel gider kum kalır. 
(Alaçam, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Son pişmanlık fayda vermez. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik, 19 Mayıs)     

Sona kalan dona kalır. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Söz büyüğün sus küçüğün. 
(Ayvacık, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs)  

Su akarken testini doldur. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Canik, Havza, İlkadım, Ladik,  19 Mayıs) 

Su testisi su yolunda kırılır. 
(Ayvacık, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs) 

Sürüden ayrılanı kurt kapar. 
(Asarcık, Atakum, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Terme) 

Şap ile şeker bir değil. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs, Vezirköprü)

Taş yerinde ağırdır.  
(Alaçam, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs)

Taşıma su ile değirmen dönmez. 
(Asarcık, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik, 19 Mayıs, Salıpazarı, Tekkeköy)               

Tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır. 
(Alaçam, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Tekkeköy)        

Tekkeyi bekleyen çorbayı içer. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Çarşamba, Havza, İlkadım, 19 Mayıs, Tekkeköy)           

Tırnağın varsa başını kaşı. 
(Vezirköprü)

Ucuz etin yahnisi yenmez. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs, Tekkeköy)       

Umut fakirin ekmeğidir. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs, Tekkeköy)          

Üzüm üzüme baka baka kararır. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik, 19 Mayıs, Salıpazarı, Tekkeköy)

Vakitsiz öten horozun başını keserler. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Ladik, 19 Mayıs, Salıpazarı)     

Varsa hünerin her yerde vardır yerin. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, 19 Mayıs, Salıpazarı, Tekkeköy)         

Yalancının evi yanmış kimse inanmamış. 
(Ayvacık, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, 19 Mayıs, Tekkeköy)   

Yarım hekim candan yarım hoca dinden eder.  
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Yazın abasız kışın azıksız yola çıkma. 
(Yakakent)

Yemem diyen sofra kurutmuş yatmam diyen yatak çürütmüş. 
(Alaçam, Ayvacık, Havza, İlkadım, 19 Mayıs)

Yuvarlanan taş yosun tutmaz. 
(Vezirköprü)

Zenginin malı züğürdün çenesini yorar. 
(Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Canik, Havza, İlkadım, Kavak)  

Zurnada peşrev olmaz. 
(Alaçam, Asarcık, Atakum, Canik, Havza, İlkadım, Terme)