Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Kitaplı Konağı

YOLBUL(NAVIGATION)


kitaplı konağı 1.jpg

Yapılan araştırmalarda Kitaplı Konağı üzerinde yapım yılına dair herhangi bir tarihleme bulunamamıştır. Bununla birlikte plan özellikleri ve mimari elemanları açısından değerlendirildiğinde Doç. Dr. Gül Asatekin balkon kullanımı, pencere sövelerindeki eğri söve başlıkları, merdiven tipi ve Osmanlı Barok üslubunun izlerini taşıması, ıslak hacimlerin yapı içinde yer alması ve sofada yer alan lavabonun gösteriş öğesi olarak yapıya 19. yüzyıl sonlarında girmesiyle birlikte yapının yaklaşık 1890 yıllarında inşa edilmiş olabileceğini düşünmektedir. (Ayrıca yakın çevredeki aynı üslupta yapılmış yapılardan birinin bahçesinde yer alan çeşmenin kitabesinde çeşmenin 1899 yılında yapıldığı yazmaktadır. Bu yapıların da hemen hemen çeşmeyle aynı dönemde yapıldığı düşünülmektedir)

Çeşme Mahallesinin bulunduğu mevki günümüze gelinceye kadar farklı kültür, dini inanç ve etnik gruplardan insanların yaşadığı bir yerleşim alanı olmuştur. Yapıların birçoğunu taş ve ahşap işlerinde ehil olan Rum asıllı ustaların yapmış olduğu söylenmektedir. Halkın 1923 yılında zorunlu göç etmesi üzerine boşalan yerlere daha sonraları köylerden ve Samsun, Sinop, Gerze ve Trabzon’dan gelip yerleşenler olduğu gibi mübadele yolu ile Rumeli’den gelen Türkler de yerleşmiştir. Mübadele sonrası yapıların terk edilmesi sonucu konut stoku (emval-i metruke) ortaya çıkmıştır.

Anlaşmalar çerçevesinde bu konut stoku değişim sonucu ülkeye gelen mübadillere dağıtılmış, bunlar hasarlıysa dağıtımları onarımdan sonra yapılmıştır. Yapının bilinen ilk sahibi Rum asıllı Beraklis, bölgenin ileri gelenlerinden kuyumculuk ve tütün tüccarlığı yapan zengin biridir. Rumların Alaçam’ı terk etmesiyle birlikte yapının yeni sahibinin Hacı İbrahimzade Efendi olduğunu öğreniyoruz. Bunun için yapılan araştırmada Çeşme Mahallesi muhtarı berber Akın Aksoy’un anlatımına başvurulmuştur. Hacı İbrahimzade Efendi’nin vefatıyla yapının mülkiyetinin varis Ömer Kitaplı’ya kaldığı ve daha sonraları Ömer Kitaplı’nın vefatıyla ailenin son varisleri olan üç kardeş Aydın, Noyan ve Baran Kitaplı isimli şahıslara geçtiğini ve bugün yapının bu şahıslar tarafından Fikret Arlı isimli şahsa satıldığı öğrenilmiştir. Bu bilgiye konağın son varisi Aydın Kitaplı’nın anlatımından ulaşılmıştır.
Aydın Kitaplı’nın anlatımlarından, yapının 1951 yılına kadar konut olarak kullanıldığını, hatta çocukluğunun bu yapıda geçtiğini 1951 yılından sonra yaklaşık 10 yıl süreyle Alaçam Ortaokulu adıyla okul olarak kullanıldığını ve 1960’dan sonra yapının tekrar konut olarak kendileri ve kardeşi Noyan Kitaplı tarafından 1990 yılına kadar kullanıldığını öğrenmekteyiz. O tarihten sonra kardeşlerden birinin Samsun’a ve bir diğerinin Ankara’ya taşınmasıyla yapı 1996 yılına kadar boş kalmıştır. Daha sonraları son varislerin yapıyı Fikret Arlı’ya satmasıyla yapının mülkiyeti değişmiştir. Yapının içinde bulunduğu arsanın bir bölümü halen Kitaplı ailesine aittir. Yapı halen boş olup bodrum ve zemin katları define aramak için tahrip edilmiştir. Alaçam Tapu Kadastro Müdürlüğünde ve Nüfus Müdürlüğündeki kaynaklarda bu konuda herhangi bir transkripsiyon çalışması olmamasından dolayı evin asıl sahibinin ismini burada veremiyoruz.




kitaplı konağı2.jpg

Kitaplı Pavilion
One of the most stunning samples of Ottoman-Baroque architecture, Kitapli Pavilion, is believed to be built around 1890. First owner of the structure, a Greek Merchant, left the building after population exchange between Turkey and Greece. Since then, the pavilion had a number of owners and was even used as an high school between 1951 and 1960. The last owner of the Pavilion abondoned the building in 1996 and it became a ruin since then.  

Residenz Kitapli

In den durchgeführten Studien wurde auf dem Residenz Kitapli keine Übersicht des Baujahres gefunden. In Anbetracht der ‎Planmerkmale und der architektonischen Elemente vertritt Dz. Dr. Gül Asatekin die Meinung, dass das Gebäude ‎möglicherweise um 1890 erbaut wurde.(Ferner befindet sich im Garten eines in der Nähe befindenden Gebäudes im ‎gleichen Stil eine Inschrift, in der geschrieben steht, dass der Springbrunnen 1899 erbaut wurde. Diese Bauten werden ‎fast in derselben Zeit gebaut.)‎
Der Bezirk Cesme war ein Siedlungsgebiet, in dem bis heute Menschen aus verschiedenen Kulturen, Religionen und ‎ethnischen Gruppen lebten. Es wird gesagt, dass die meisten Gebäude von griechischen Handwerkern gemacht wurden, ‎die sich mit Stein- und Holzarbeiten auskennen. Nach der Vertreibung der Bevölkerung im Jahre 1923 kamen die ‎Bewohner der Dörfer aus Samsun, Sinop, Gerze und Trabzon. Der Wohnungsbestand entstand infolge des Abbruchs von ‎Strukturen nach dem Tausch.‎

عربى
جناح كيتابلي
يُعتقد أن جناح Kitapli Pavilion ، أحد أكثر النماذج المذهلة للعمارة العثمانية الباروكية ، قد تم بناؤه حوالي عام 1890. وقد غادر المالك الأول للمبنى ، وهو تاجر يوناني ، المبنى بعد التبادل السكاني بين تركيا واليونان. منذ ذلك الحين ، كان للجناح عدد من المالكين ، وقد تم استخدامه كمدرسة ثانوية بين عامي 1951 و 1960. وقد تخلى آخر مالك للجناح عن المبنى في عام 1996 وأصبح خرابًا منذ ذلك الحين.

Française
Pavillon Kitaplı
L'un des exemples les plus étonnants de l'architecture ottomane-baroque, le pavillon Kitapli, aurait été construit vers 1890. Le premier propriétaire de la structure, un marchand grec, a quitté le bâtiment après un échange de population entre la Turquie et la Grèce. Depuis, le pavillon a connu plusieurs propriétaires et a même servi de lycée entre 1951 et 1960. Le dernier propriétaire du Pavillon a abandonné le bâtiment en 1996 et il est depuis devenu une ruine.

Espanol
Pabellón Kitaplı
Se cree que una de las muestras más impresionantes de la arquitectura otomana-barroca, el pabellón Kitapli, se construyó alrededor de 1890. El primer propietario de la estructura, un comerciante griego, abandonó el edificio después del intercambio de población entre Turquía y Grecia. Desde entonces, el pabellón tuvo varios propietarios e incluso se utilizó como escuela secundaria entre 1951 y 1960. El último propietario del Pabellón abandonó el edificio en 1996 y se convirtió en una ruina desde entonces.

Pусский
Павильон Китаплы
Считается, что один из самых потрясающих образцов османско-барочной архитектуры, павильон Китапли, был построен примерно в 1890 году. Первый владелец сооружения, греческий купец, покинул здание после обмена населением между Турцией и Грецией. С тех пор у павильона было несколько владельцев, и с 1951 по 1960 год он даже использовался как средняя школа. Последний владелец павильона покинул здание в 1996 году, и с тех пор оно превратилось в руины.