Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Çarşamba Ayakkabısı/Yumurta Topuk Ayakkabı



Coğrafi İşaretin TürüMahreç İşareti
Dosya NumarasıC2019/136
Başvuru Tarihi27.09.2019
Tescil Numarası572
Tescil Tarihi09.10.2020
Ürün GrubuHalılar, Kilimler ve Dokumalar Dışında Kalan El Sanatı Ürünleri
Başvuru Yapan/Tescil EttirenÇarşamba Belediyesi

   Çarşamba ayakkabısı tek parça derinin kösele taban üzerine tek dikişle bağlanması sonucu oluşmuş bir formdadır. Pürüzsüz, bağcıksız ve işlemesiz olarak üretilmektedir. Köseleye sonradan tahta bir topuk eklenmektedir. Bu form oluşturulurken çarık ve yörede sıklıkla kullanılan kara lastikten esinlenilmiştir. Ayakkabının topuk ve burun kısmının şekli yumurtaya benzetildiği için yumurta topuk veya yumurta burun ayakkabı olarak da adlandırılmaktadır.

   Ayakkabı yapımında çekiç, danalya, kerpeten, çark, filo, raspa ve neopren gibi araçlar ve taban astarı, kalıp, saya, bombe, monta çivisi, kasaburuk, ağaç çivi, beldemiri, taban, ağaç ökçe, ökçe kapağı, ökçe çivisi, mostra gibi malzemeler kullanılmaktadır. Bir ayakkabının üretimi yaklaşık 3-4 saat sürmektedir. Ayakkabının üretimine geçmeden önce sayanın (ayakkabının üst bölümünü oluşturan tek parça astarlı deriden oluşan parça) elde edilebilmesi için ayak numaralarına göre stampanın hazırlanması gerekmektedir. Stampa kolay zedelenmeyen karton, ince tahta veya plastik malzemeden seçilen ayak numarasına göre boyutlandırılan, altındaki derinin kolay kesilmesini sağlayan bir araçtır. Saya için daha çok dana derisi tercih edilmekte, özel siparişlerde ise keçi derisi kullanılmaktadır. Bir ayakkabının sağlam olabilmesi için en iyi deriler, güzel olabilmesi için de pürüzsüz ve parlak olan deriler seçilmektedir.

   Tamamenelişçiligiileimal edilen Çarşamba ayakkabısı, yumuşak olması, giyiminin rahat ve kullanışlı olması nedeniyle tercih edilmektedir. Yörenin kültüründe genellikle topuğuna basılarak giyilmektedir. Ancak kaliteli deriden üretildiği için üstüne basılan bölüm zedelenmemekte çekildiğinde de eski halini almaktadır. Bu ayakkabı ayrıca delikanlılığın ve kabadayılığın simgelerinden biri olarak da görüldüğü  için sıklıkla giyilmektedir.


Coğrafi İşaret Sicil Belgesi